Gevraagd naar haar ambitie als eerste diversity officer in de historie van de UM antwoordt Constance Sommerey vastberaden: “Overbodig zijn. Diversiteit en inclusiviteit zijn meer dan woorden. Het zijn werkwoorden. Het gaat om een proces, dat constante aandacht, zorg en bijstelling behoeft. Diversiteit en inclusiviteit raken de kern van de samenleving en daarmee ook het hart van de academische wereld. Voorlopig ben ik nog wel even bezig.”
Constance Sommerey bekleedt samen met haar drie collega’s een centrale rol in het bevorderen, monitoren en constant agenderen van vraagstukken op gebied van inclusiviteit en diversiteit. “De academische wereld is van oudsher internationaal gericht. De UM draagt die internationale oriëntatie hoog in het vaandel. Juist binnen deze context is het belangrijk om de diversiteit te vieren, om het niet als een belemmerende factor te zien, maar als een sociale en culturele verrijking. Diversiteit neemt ons niets af, maar maakt onze wereld, onze belevingswereld, veel groter.”
De jonge Constance wilde precies dát: de grote wereld ontdekken. Op haar vijftiende vertrok ze voor een jaar naar Atlanta. “Dat was een bijzondere, levensbepalende ervaring. Ik kwam daar in een familie terecht die er ideeën op nahielden die mijlenver van mij afstonden. Ondanks dát was die familie naar mij toe uiterst gastvrij en warm. Dat dubbele gevoel was verwarrend en tegelijkertijd vormend.”
De laatste jaren beleeft het onderwerp van inclusiviteit en diversiteit een hausse. Bewegingen als Black Lives Matter en Me Too laten een groot deel van de wereldbevolking niet onberoerd. Onderwerpen over kolonialisme, racisme en genderongelijkheid raken ook in onze omgeving een gevoelige snaar. “We leven in een global village. Wat in Amerika op straat gebeurt met een zwarte man die door een politieagent wordt gedood gaat meteen viraal. Ook hier bij de UM, met 20.000 studenten en 5.000 medewerkers, spelen dagelijks zaken die raken aan deze brede diversiteitsproblematiek. Toen ik in 2018 begon ben ik meteen verhalen gaan ophalen binnen de organisatie. Het was een vorm van antropologisch veldonderzoek. Ik wilde uit eerste hand weten wat er speelde binnen de UM. Dat opende mijn ogen.”
“Al snel kwam ik tot de conclusie dat het thema diversiteit van essentieel belang is binnen de UM. Zaken als racisme, tolerantie, discriminatie, sexual harassment (seksueel grensoverschrijdend gedrag) en pestgedrag werden opgetekend en in kaart gebracht. Ook hielden we ons bezig met vraagstukken omtrent ouderschapsverlof, Work-Life-Balance en familievriendelijkheid. Thema’s die we op de agenda hebben gezet en vanuit diverse invalshoeken benaderden. We willen dat iedereen zich hier veilig en thuis voelt én dezelfde kansen krijgt om op basis van eigen vermogen en talent bij de UM te werken en studeren. Het blijft uiteraard niet bij theorie, maar we trekken die thema’s ook door naar de praktijk. Onze genderneutrale toiletten zijn een mooi voorbeeld van een concrete actie. Men weet ons steeds beter te vinden. Op dit moment zijn we bij wel zo’n dertig projecten betrokken. We zijn als een spin in het web aanwezig.”
Constance weet ook dat het diversiteitsvraagstuk een kwestie van lange adem is: “Natuurlijk is lang niet iedereen blij met ons werk. Verandering wordt niet altijd met applaus begroet. Vaak draait het heel simpel om het leren rekening houden met elkaars gevoelens en ons recht om over die gevoelens van anderen te reflecteren. In een complexe wereld als vandaag de dag vergt dat een permanent onderhoud. De UM neemt dat onderhoud met het oog op de steeds internationaal wordende toekomst zeer serieus. Het zou mooi zijn als mijn job over vijf jaar overbodig zou zijn. Heel eerlijk? Ik verwacht het niet.”
Vierdejaars student Geneeskunde Hillmann Batuo uit Kameroen is een kleurrijke persoonlijkheid. Een man met een verhaal. Gezegend met een sterk ontwikkeld gevoel voor diversiteit, gelijkheid én humor. En met een missie in het leven: mensen helpen.
Hij groeide samen met zijn elf broers en zussen op in de schaduw van de op één na hoogste berg van Afrika, Mount Cameroon ofwel Mount Fako. Na zijn middelbare school vertrok hij naar Nederland om Geneeskunde te studeren. “Die eerste keer in de collegezaal was een moment dat ik nooit meer vergeet. Het was een droom die uitkwam. Ik voelde me trots.” Toch ging zijn inburgering niet van een leien dakje. Hij woonde het eerste halfjaar in Berg en Terblijt en had moeite om vrienden te maken. “In die eerste periode was ik best eenzaam. Ik ben altijd een sociale jongen geweest en opeens lukte het me niet om aansluiting te vinden. Ook was het een vreemde gewaarwording dat men hier mijn grapjes niet begreep. Het was moeilijk om mezelf te zijn. In Kameroen zijn de omgangsvormen minder gereguleerd, spontaner. Je gaat gewoon op bezoek bij iemand zonder dat je dit aankondigt. Hier moet je altijd afspreken.
Inmiddels heb ik een leuke vriendin –Audessa uit Curaçao, die psychologie studeert – en heb ik mijn draai gevonden. Van onversneden racisme heb ik gelukkig nooit last gehad. Wel van blikken in mijn richting. Ik heb uiteindelijk geleerd hiermee om te gaan. Humor en relativering zijn altijd goede wapens. Maar dat betekent beslist niet dat je alles maar moet weglachen. Het is belangrijk te zeggen wat je op je hart hebt. Zeker als het gaat over diversiteit of racisme.” Tegenwoordig praat hij op zijn eigen YouTube-Channel en Podcast over veel van de zaken waar hij in Maastricht mee te maken kreeg en de hordes die hij nam. “Ik vind het belangrijk dat ik mensen meeneem in mijn ervaringen. Die kunnen van nut zijn en ervoor zorgen dat de sociale interactie beter verloopt.”
Hillmann doet alles met volle overtuiging. Zo werd hij voorzitter van de ACMUS, de Afrikaanse-Caribische vereniging van Universiteit Maastricht, die ernaar streeft om een gemeenschap te creëren voor studenten met Afrikaanse of Caribische afkomst. “Onderling begrip creëren is van wezenlijk belang. Ook is het goed dat veel zwarte studenten – in deze overwegend witte stad – een plek hebben waar ze gehoord worden en veilig over hun struggles kunnen praten. Maar gezelligheid is ook belangrijk, het is een plek waar we de diversiteit vieren.”
Ook is Hillmann betrokken bij een taskforce die moet zorgen voor meer diversiteit in het medische curriculum. De medische wereld wordt nog steeds gedomineerd door ‘de witte blik’. “Vrijwel alles is gebaseerd op de klassieke witte mannelijke patiënt. Soms levert dat ronduit vreemde situaties op. Huidaandoeningen bijvoorbeeld zijn bij zwarte mensen heel anders te herkennen dan bij witte mensen. Diversiteit is geen theorie. De wereld verandert. Zaken zijn niet langer zwart of wit, maar meerkleurig. Dat is iets waar we in de praktijk mee moeten leren leven. Een uitdaging. Maar wel een mooie, eentje die de moeite loont. Ik blijf me hiervoor inzetten.”
Asked about her aim as the first diversity officer in the history of Maastricht University, Constance Sommerey is resolute: “To be superfluous. Diversity and inclusion are more than just buzzwords. It’s a process, one that requires constant attention, care and refinement. Diversity and inclusivity touch the very core of society and thus also the heart of the academic world. I expect to be busy for a while yet.”
Constance Sommerey and her three colleagues play a key role in promoting, monitoring and drawing attention to issues of inclusion and diversity at UM. “The academic world in general and UM in particular have traditionally been internationally oriented. In this context, it’s important to celebrate diversity. It’s not a limiting factor but a social and cultural enrichment. Diversity doesn’t take anything away from us. Instead it enhances our world, our experiences.”
As a child, Sommerey wanted exactly that: to go out into the world. At the age of 15 she spent a year in Atlanta. “That was a special, life-defining experience. I stayed with a family whose ideas were a million miles from mine, and yet the family was nothing but warm and welcoming. That ambivalence was at once confusing and formative.”
In recent years, the issues of inclusivity and diversity have been in the spotlight. Movements such as Black Lives Matter and #MeToo have reached a large part of the world’s population. Debates surrounding colonialism, racism and gender inequality also touch a nerve. “We live in a global village. When a Black man is killed by a police officer on a street in America it immediately goes viral. Here at UM, with 20,000 students and 5,000 employees, there are issues related to diversity on a daily basis. When I started in 2018, I immediately started collecting stories within the university. It was a form of anthropological field research. I wanted to know first-hand what was going on at UM. That opened my eyes.”
“It didn’t take long for me to realise that diversity is a crucial theme at UM. Issues surrounding racism, tolerance, discrimination, sexual harassment and bullying were being recorded and inventoried. We also dealt with issues related to parental leave, work–life balance and family-friendliness—themes that we’ve put on the agenda and approached from various angles. We want everyone here to feel safe and at home, and to have the same opportunities to work and study at UM based on their own abilities and talents. It goes beyond theory, of course; we also apply those themes in practice. Our gender-neutral toilets are a good example of a concrete measure. People are becoming more aware of our existence. We’re currently involved in some 30 projects. We’re like a spider in the web.”
Sommerey knows that dealing with issues related to diversity requires patience. “Of course, not everybody is happy with our work. Change is not always greeted with applause. Often it’s simply about learning to take one another’s feelings into account and our right to reflect on others’ feelings. In today’s world, complex as it is, this is something we have to work at constantly. And UM takes this very seriously, given our increasingly international future. It’d be great if my job were redundant in five years. Honestly though? I don’t expect so.”
Hillmann Batuo, a fourth-year medical student from Cameroon, is a colourful personality. A man with a story. With a highly developed sense of equality and diversity, as well as a keen sense of humour. And with a mission in life: helping people.
He grew up with his eleven siblings in the shadow of the second highest mountain in Africa, Mount Cameroon (also known as Mount Fako). After high school he moved to the Netherlands to study medicine. “The first time I set foot in the lecture hall was a moment I’ll never forget. It was a dream come true. I felt proud.” But integrating here was not easy. For the first six months he lived in Berg en Terblijt, and found it hard to make friends. “In those early days I was quite lonely. I’ve always been sociable and suddenly I couldn’t connect with anyone. It was also alienating to find that people here didn’t understand my jokes. It was difficult to be myself. In Cameroon interaction is less regulated, more spontaneous. You just drop in on people without planning it. Here you always have to make arrangements in advance.
“I now have a nice girlfriend—Audessa from Curaçao, she’s studying psychology—and I’ve found my feet. Fortunately, I’ve never experienced blatant racism. People do give me looks, which is something I’ve had to learn to deal with. Having a sense of humour and putting things into perspective are always good weapons. But that’s not to say you should just laugh everything off. It’s important to say what’s on your mind, especially when it comes to diversity or racism.” These days he has his own YouTube channel and podcast, where he discusses the issues he has had to deal with in Maastricht and the hurdles he overcame. “It’s important to me to share my experiences. They can be of use and ensure that social interaction goes more smoothly next time.”
Whatever Batuo does, he does with conviction. He is now president of ACMUS, the university’s association for students of African or Caribbean descent. “Creating mutual understanding is essential. And in this predominantly white city, it’s good for Black students to have a safe space where they can talk about their struggles and feel heard. But having fun is important too—it’s a place where we celebrate diversity.”
Batuo is also involved in a task force to diversify the medical curriculum. The medical world is still dominated by ‘the white gaze’. “Almost everything is based on the classic white male patient. Sometimes this can lead to absurd situations; for example, skin disorders can look very different on a Black person than a white one. Diversity is not a theory. The world is changing. Things are no longer black or white, but multicoloured. That’s something we have to learn to live with in practice. It’s a challenge—but a fantastic one, one that pays off. I’ll continue to dedicate myself to this.”
Dit artikel is verschenen op www.maastrichtuniversity.nl. Foto’s: Sem Shayne